Nierfalen bij de kat

“Nierfalen bij de kat” is geschreven door Wietske Scholten

Wietske is al meer dan 7 jaar dierenarts voor gezelschapsdieren. Met veel passie en liefde heeft ze het leven van duizenden huisdieren verbeterd. Nu wil ze haar kennis graag delen met alle baasjes van Nederland en België, zodat het leven van hun hond, kat of konijn nog leuker en beter word. Heb je vragen over de gezondheid of gedrag van je huisdier? Boek een consult met de dierenarts in via de website om betrouwbaar, betaalbaar en goed advies te krijgen voor jouw huisdier.

Inleiding

De nieren van de kat zijn heel belangrijk. Ze verwijderen afvalstoffen uit het bloed en zorgen ervoor dat een stabiele bloeddruk wordt gehandhaafd. Ook zorgen de nieren voor het behoud van een goede vochtbalans in het lichaam. Als de nieren dus niet goed werken ontstaan er veel problemen in het lichaam.

 Nierproblemen bij de kat komen regelmatig voor. Meestal is er sprake van nierfalen. De laatste schattingen geven aan dat ruim 30-40% van de katten ouder dan 10 jaar in meer of mindere mate last heeft van een chronische nierziekte. Dit percentage is wel 80% voor katten ouder dan 15 jaar! De diagnose wordt lang niet altijd op tijd opgemerkt. Dat is een gemiste kans, aangezien een vroegtijdige behandeling de verergering in de loop van de tijd kan verminderen.

Inhoudsopgave ‘Nierfalen bij de kat’

1. Oorzaken
2. Symptomen
3. Diagnose
4. Behandeling 
5. Prognose (levensverwachting)
6. Kosten
7. Conclusie

Oorzaken

Onder nierfalen worden twee vormen onderscheiden: acuut nierfalen en chronisch nierfalen.

In het geval van acuut nierfalen ontstaan de symptomen plotseling. Hiervoor zijn verschillende oorzaken te benoemen. Zo zijn bepaalde vergiftigingen een belangrijke factor. Lelies, koelvloeistof of bepaalde medicijnen (paracetamol, ibuprofen) zijn hier voorbeelden van. Ook is het mogelijk dat acuut nierfalen ontstaat door een verstopping van de plasbuis, een infectie van het nierbekken, een aangeboren afwijking of een tumor.

 In het geval van chronisch nierfalen is er sprake van een geleidelijke verslechtering van de nierfunctie. Hiervoor zijn verschillende oorzaken te benoemen, zoals een chronisch gebitsprobleem of slijtage door ouderdom. Vaak is de oorzaak wel lastig te achterhalen, aangezien dit vaak in het verleden is ontstaan. Hier kunnen jaren overheen gaan voordat symptomen zich uiten. Zo zijn de oorzaken van acuut nierfalen meestal de oorzaak van een verminderde nierfunctie in de toekomst. Gelukkig hebben de nieren een goede reservecapaciteit en kunnen nog functioneren als ze maar voor 30% werken.

Figuur 1: Joepie viel af en zijn eetlust werd minder. Zijn baasjes maakten zich erge zorgen. Na aanvullend onderzoek bleek Joepie een nierprobleem te hebben.

Symptomen

Als 75% van de nieren van je kat niet meer goed werken ontstaan symptomen. Nierfalen is niet pijnlijk, maar wel erg vervelend. Het zorgt namelijk voor misselijkheid en een langzame verslechtering van de algehele conditie. Symptomen bij een kat met nierfalen zijn:

• Meer drinken
• Verminderde eetlust
• Afvallen
• Overgeven
• Mottige vacht
• Meer plassen
• Slechte adem
• Zweertjes in de bek
• Miauwen

Zo’n 20-65% van de katten met nierfalen hebben ook een hoge bloeddruk. Symptomen die opvallen bij een hoge bloeddruk zijn benauwdheid, blindheid, meer drinken & plassen en schade aan de hersenen. In dit laatste geval zie je verschijnselen die passen bij dementie, zoals het minder goed reageren op prikkels. Ook valt een wankelende gang en sloomheid op.

Diagnose

De dierenarts stelt de diagnose met behulp van verschillende onderzoeken:

• Lichamelijk onderzoek. Hierbij kijk de dierenarts naar de conditie van je kat. Het lichaamsgewicht wordt gemeten en je kat wordt uitvoerig onderzocht.
• Bloedonderzoek. In het bloedonderzoek worden verschillende waarden gecheckt. Zo wordt in het bloed gekeken naar de nierwaarden, maar ook de ontstekingswaarden en functies van andere organen. De SDMA-bloedtest kan al een nierprobleem opmerken indien 40% van de nieren niet werken. Hierdoor is het mogelijk om een behandeling te starten voordat er symptomen ontstaan.
• Urineonderzoek. Het urineonderzoek wordt vaak gecombineerd met het bloedonderzoek. Hierdoor krijgt de dierenarts informatie over de aan- of afwezigheid van infecties, verstoppingen en hoe geconcentreerd de urine is (lichtgeel of juist donkergeel). Ook kijkt de dierenarts of er sprake is van eiwitverlies. Indien er inderdaad sprake is van eiwitverlies, dan zijn er medicijnen om dit verlies te beperken.
• Bloeddrukmeting. Indien er inderdaad sprake is van een nierprobleem is het verstandig om daarnaast de bloeddruk te laten meten. Bij een deel van de katten is de bloeddruk namelijk verhoogd. Een hoge bloeddruk leidt tot bloedingen in de nieren en ogen en verergert het probleem.
• Echo-onderzoek. Met behulp van een echo-onderzoek wordt de vorm van de nieren in beeld gebracht. In het geval van chronisch nierfalen is de nier kleiner dan normaal. In het geval van een verstopping van de urinewegen zijn de nieren juist vergroot.

Op basis van het bloed- en urineonderzoek wordt de ernst van het nierprobleem vastgesteld. Dit vindt plaats met behulp van het IRIS stagering, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen stadium 1, 2, 3 en 4. Stadium 1 is de beginfase en stadium 4 is de eindfase.

Figuur 2: aanvullend onderzoek is nodig om nierfalen bij de kat vast te stellen.

Behandeling

De behandeling hangt af van de ernst van de ziekte van je kat. Hoe zieker je kat, des te intensiever de behandeling. De behandeling bestaat uit een combinatie van de onderstaande dingen:

1. Vochtbalans herstellen & ondersteunen
   – Infuus (vocht toedienen via het bloedvat of onderhuids)
   – Herstel van elektrolyten (zoutbalans)

– Meer waterbronnen in huis (waterfontein of meerdere bakjes water)

2. Nierdieet (voeding). Met behulp van een voeraanpassing rem je het slijtageproces van de nieren. Een afvalstof van eiwitten, genaamd ureum, moet door de nieren worden afgevoerd. Door de hoeveelheid eiwitten in de voeding te beperken ontlast je de nieren. Ook zitten er minder zouten en fosfaten in een nierdieet, waardoor de nieren worden ontlast. Voorbeelden zijn: Royal Canin Renal Diet, Hill’s K/D, Specific Kidney Support, Eukanuba Diet Cat Renal of Trovet Renal. Indien je kat niet eet is het verstandig om (nat)voer aan te bieden wat je kat lekker vindt. Het is in dit geval belangrijker DAT je kat eet, dan WAT je kat eet.
3. Fosfaatbinder. Als gevolg van een slecht werkende nier stijgt het fosfaat in het bloed. Dit zorgt voor een extra belasting. Met behulp van dit medicijn (Ipakitine®) wordt het fosfaat aan calcium gebonden. Zo wordt het fosfaat via de darm in plaats van de nieren uitgescheiden.
4. Eiwitverlies verminderen. Doordat de nieren niet meer goed werken, verliest je kat eiwitten via de urine. Hierdoor valt je kat af. Met behulp van telmisartan (Semintra®) wordt het eiwitverlies via de urine verminderd. Ook zorgt dit middel voor een daling van de bloeddruk. Dit is gunstig aangezien een deel van de katten met nierfalen kampen met een hoge bloeddruk.
5. Bloeddrukverlager. Aangezien 20-65% van de katten met chronisch nierfalen ook een verhoogde bloeddruk heeft, is het belangrijk om dit nader te laten onderzoeken. Amlodipine (Amlodipine tablet®) of telmisartan (Semintra®) zijn het werkzame stoffen die de bloeddruk van je kat verlagen.

Prognose

De levensverwachting (prognose) verschilt sterk tussen verschillende katten. De prognose hangt af van de oorzaak, symptomen en de stagering waarin je kat wordt ingedeeld. Een hoge stagering heeft een slechtere prognose dan een lagere stagering. Mits tijdig een adequate therapie wordt gestart is een overlevingstijd van enkele maanden tot jaren te verwachten.

Kosten

De kosten zijn gebaseerd op een consult, bloed- en urineonderzoek. Deze kosten varieren gemiddeld tussen de 150-300 euro. Tot slot wordt het aangeraden om de bloeddruk te meten. Een bloeddrukmeting kost gemiddeld 25-50 euro. Indien je kat erg ziek is, is het vaak nodig dat je kat wordt opgenomen voor een infuus en eetluststimulerende medicijnen. De kosten hangen af van de duur van de opname en varieren tussen de 200-1000 euro.