Incontinentie bij de hond

“Incontinentie bij de hond” is geschreven door Wietske Scholten

Wietske is al meer dan 7 jaar dierenarts voor gezelschapsdieren. Met veel passie en liefde heeft ze het leven van duizenden huisdieren verbeterd. Nu wil ze haar kennis graag delen met alle baasjes van Nederland en België, zodat het leven van hun hond, kat of konijn nog leuker en beter word. Heb je vragen over de gezondheid of gedrag van je huisdier? Boek een consult met de dierenarts in via de website om betrouwbaar, betaalbaar en goed advies te krijgen voor jouw huisdier.

Inleiding

Incontinentie bij de hond is een vervelend symptoom. Het druppelen van urine zorgt voor onzekerheid bij je hond en geeft natuulrijk nare luchtjes af aan je omgeving. Gelukkig zijn er wel veel mogelijkheden om hier wat aan te doen. In dit blog lees je dan ook de verschillende mogelijkheden. 

Inhoudsopgave ‘Incontinentie bij de hond’

1. Bouw van de blaas
2. Oorzaken van incontinentie bij de hond
3. Symptomen
4. Diagnose stellen
5. Behandeling
6. Prognose
7. Kosten
8. Conclusie

Bouw van de blaas

Om te begrijpen waar het mis gaat bij incontinentie is het handig om de bouw van de blaas en blaaszenuwen te begrijpen. De blaas wordt aangestuurd met behulp van drie zenuwen:

• • De nervus hypogastricus is belangrijk bij het ontspannen van de blaas en loopt tussen de 2e-5e rugwervel naar de blaas. Door deze zenuw te gebruiken kan de hond zijn/haar urine ophouden.
  • De nervus pelvicus is belangrijk bij het aanspannen van de blaas & ontspannen van de plasbuis en loopt tussen de 1e en 3e sacraalwervel. Door deze zenuw te gebruiken kan de hond plassen. 
  • De nervus pudendus helpt bij het aanspannen van de plasbuis en anus en loopt tussen de sacraalwervels en de anus/sluitspier. 
• Bepaalde rassen hebben meer last van incontinentie. Dit zijn vooral de grote hondenrassen, zoals de Old English Bulldog, Dobermann, Rottweiler, Weimaraner, Springer Spaniël, Pinscher, Boxer, Bouvier des Flandres, Giant Schnauzer en de Ierse setter. Daarnaast zijn teven gevoeliger voor het ontwikkelen van incontinentie en vooral als zij voor de eerste loopsheid gesteriliseerd zijn. Tot slot is overgewicht een risicofactor voor het ontwikkelen van incontinentie. 

Figuur 1: De aansturing van de plasbuis en blaas vindt plaats via drie zenuwen (nervus pudendus, pelvicus en hypogastricus). Rugproblemen of een zwakke sluitspier kunnen dan ook voor incontinentie zorgen. 

Oorzaken van incontinentie bij de hond

Bij het achterhalen van de oorzaak is het belangrijk om onderscheid te maken tussen echte incontinentie of dat je hond een verhoogde aandrang heeft omdat hij/zij meer water opneemt (en dus meer moet plassen). Dit laatste wordt ook wel PU/PD genoemd en dit symptoom staat voor Polyurie=meer plassen / Polydipsie = meer drinken.

Incontinentie bij honden wordt veroorzaakt door: 

• Sluitspier stoornis: De plasbuis bevat een sluitspier, die ervoor zorgt dat urine niet zomaar uit de blaas kan lopen. Naar mate de hond ouder wordt treedt soms een verminderde controle op van deze sluitspier. Deze aandoening wordt ook wel USMI (Urine Sphincter Mechanism Incompetence) genoemd.
• Urineweginfecties: Ontstekingen van de urinewegen of blaas ontstaan door bacteriën, blaasstenen, poliepen (of tumoren). Hierdoor wordt de plasbuis en blaas overmatig geprikkeld, waardoor urineverlies op kan treden.
• Aangeboren afwijkingen: Een verkeerde aanleg van de ureter in de blaas (bijv. ectopische ureter) of een persisterende urachus (holte in de blaas die een voedingsbodem vormt voor bacteriën).
• Hormonale onbalans: Bij gesteriliseerde teven kan incontinentie ontstaan door een afname van oestrogeen na castratie. Oestrogenen zorgen namelijk voor de kracht van de sluitspier, maar als deze invloed wegvalt, wordt de sluitspier minder sterk.
• Vergrootte prostaat (bij reuen)
• Neurologische aandoeningen: De zenuwen van de blaas vinden zijn oorsprong in de lage rug en lopen van daaruit naar de blaas en plasbuis. Schade aan het zenuwstelsel in de rug (bijv. door trauma, degeneratieve lumbosacraalstenose, hernia, spondylose) leidt tot verdrukking van de zenuwen en dus een minder goede functie van de blaas en plasbuis.
• Aangeleerd of niet aangeleerd gedrag
• PU/PD: Veel plassen en veel drinken kent een hele lijst aan oorzaken, zoals een nier- of leverprobleem, suikerziekte, leishmania, hoog calcium, ontsteking (van de baarmoeder), ziekte van Cushing etc.

Symptomen

De symptomen van urine incontinentie hangen af van de onderliggende oorzaak. In het geval van een verzwakte sluitspier passen de volgende symptomen hierbij:

• Ongewenst urine verlies. Dit is vooral zichtbaar als je hond net uit de mand opstaat. Hierbij is vaak een plasje urine in de mand zichtbaar. Ook tijdens het lopen kan de hond passief wat urine druppelen. 
• Urineus eczeem (roodheid rondom de vulva als gevolg van urine, wat de huid irriteert)
• Bruine verkleuring van de vacht rondom de vulva

Symptomen die NIET passen bij een slappe sluitspier zijn:

• Persen op de urine duidt vaak op een bacteriële blaasontsteking (dit past niet bij een slappe sluitspier)
• Moeite met poepen (indien de oorzaak aan de prostaat ligt)
• Veel drinken EN veel plassen. Dit duidt vaak op een groter probleem, zoals een baarmoederontsteking of hormonale aandoeningen (ziekte van Cushing, trage schildklier, suikerziekte etc).

Diagnose stellen

De dierenarts onderzoekt eerst jouw huisdier en stelt een aantal vragen. Op basis hiervan wordt gekozen voor één of meerdere van de onderstaande onderzoeken:
 

• Urineonderzoek. Hiermee wordt een ontsteking of blaasgruis aangetoond. In sommige gevallen is het nodig om de urine op kweek te zetten. Hierdoor krijgt de dierenarts meer informatie over het type bactier en welk antibioticus hiervoor gevoelig is.
• Bloedonderzoek. Dit is vaak nodig bij dieren waarbij wordt gedacht aan interne oorzaken, zoals een nierprobleem of een leverprobleem.
• Echo van de buik. Met behulp van een echo worden de nieren, ureteren en blaas in beeld gebracht. Een blaassteen of poliep wordt op deze manier gemakkelijk opgemerkt.
• Cystoscopie. Dit is een onderzoek waarbij de dierenarts met behulp van een kijkcamera in de blaas gaat kijken. Aandoeningen die aangeboren zijn (Zoals een ectopische ureter of persisterende urachus) kunnen zo goed in beeld gebracht worden.
• MRI-scan. In het geval van een rugprobleem is een MRI-scan van toegevoegde waarde. Hiermee wordt het ruggenmerg en de zenuwen van de blaas en plasbuis in beeld gebracht.

Behandeling

De behandeling van incontinentie bij de hond hangt af van de onderliggende oorzaak. De meest voorkomende oorzaak is een slappe sluitspier. In dit geval zijn er verschillende medicijnen die de sluitspier helpen om te versterken. Denk hierbij aan Enurace^®, Incurin^® of Propalin^®. In sommige gevallen helpt het implanteren van een Suprelorin implantaat ook.

Indien er sprake is van een andere oorzaak is de behandeling daarop gericht. Zo is een operatie noodzakelijk bij ectopische ureteren of een antibioticum bij een bacteriele blaasontsteking. 

Prognose

De prognose hangt af van de onderliggende oorzaak, maar zijn meestal gunstig als een passende behandeling wordt ingezet. In het geval van plasbuisversterkende middelen zien we bij 75-90% van de honden dat de incontinentie (tijdelijk) verdwijnt. Sommige honden hebben een levenslange behandeling nodig, andere bijvoorbeeld een kuur van 2x per jaar een behandelingsduur van 4 weken. 

Kosten

Ook hiervoor geldt dat de kosten afhangen van de onderliggende oorzaak. Een consult, urine onderzoek en plasbuisversterkende middelen kost gemiddeld 120-180 euro. Indien een operatie noodzakelijk is, of er is meer aanvullend onderzoek nodig lopen de kosten verder op. Dit hangt af van het type onderzoek wat nodig is voor het stellen van een diagnose.