“Ziekte van Addison bij de hond” is geschreven door Wietske Scholten

Wietske is al meer dan 7 jaar dierenarts voor gezelschapsdieren. Met veel passie en liefde heeft ze het leven van duizenden huisdieren verbeterd. Nu wil ze haar kennis graag delen met alle baasjes van Nederland en België, zodat het leven van hun hond, kat of konijn nog leuker en beter word. Heb je vragen over de gezondheid of gedrag van je huisdier? Boek een consult met de dierenarts in via de website om betrouwbaar, betaalbaar en goed advies te krijgen voor jouw huisdier.

Inleiding

De ziekte van Addison bij de hond komt gelukkig niet vaak voor. Bij deze ziekte ontstaat een tekort aan bepaalde hormonen, waardoor een ernstige verstoring van de zoutbalans optreedt. De symptomen zijn in het begin vaak mild, maar naar mate de ziekte vordert worden deze steeds heftiger. Wil jij weten hoe je de ziekte van Addison herkent? Lees dan snel verder. 

Inhoudsopgave ‘Ziekte van Addison bij de hond’

1. Inleiding
2. Wat is de ziekte van Addison?
3. Symptomen
4. Diagnose
5. Behandeling
6. Prognose
7. Kosten
8. Conclusie

Wat is de ziekte van Addison?

De ziekte van Addison is een hormonale ziekte bij de hond. Een ander woord voor de ziekte van Addison is ‘Hypoadrenocorticisme’. Deze ziekte ontstaat als gevolg van een auto-immuun aandoening. Hierbij vallen de afweercellen van de hond het lichaam zelf aan. De reden hiervan is tot nog toe onbekend.

De lichaamseigen afweerstoffen van de hond richten zich tot het ‘aanvallen’ van de bijnieren. De bijnieren zijn hele belangrijke organen. Zij produceren namelijk essentiele hormonen (mineralocorticoïden, glucocorticoïden en androgenen) die verantwoordelijk zijn voor een goede zoutbalans. Deze zoutbalans is essentieel om te kunnen leven. Als de bijnier wordt vernietigd, treedt er een drastische verandering op van deze zoutbalans. Dit zorgt voor ernstige problemen. Een snelle behandeling is noodzakelijk, aangezien het niet tijdig ingrijpen een dodelijk verloop heeft. Wordt er tijdig ingegrepen? Dan kan jouw hond hier gelukkig prima oud mee worden.

Gelukkig komt de ziekte van Addison niet vaak voor. De ziekte wordt meestal ontdekt bij honden met een leeftijd van 4 jaar, maar kan ook op latere leeftijd ontstaan. De ziekte van Addison wordt vaker gezien bij teven dan bij reuen. Bij bepaalde rassen komt deze aandoening vaker voor. Zo komt dit vaker voor bij de Labradoodle, Nova Scotia Duck Tolling Retriever, Poedel, Cocker Spaniël, West Highland White Terriër, Rottweiler en de Portugese Waterhond.

Figuur 1: Jenny werd opeens heel ziek in 2020. Ze bleek de ziekte van Addison te hebben. Na een snelle diagnose werd de behandeling ingezet. Ze speelt weer volop en geniet van het zonnetje!

Symptomen

De symptomen bij de ziekte van Addison beginnen veelal mild. Dat komt omdat er pas ernstige verschijnselen zichtbaar worden indien 85% van de bijnieren zijn verdwenen. Vaak zie je aanvankelijk wat aspecifieke symptomen zoals:

• Minder eten
• Braken 
• Diarree
• Afvallen
• Sloomheid
• Veel plassen en veel drinken
• Buikpijn
• Dorre vacht
• Trillen van de spieren
• Uitdroging

Symptomen openbaren zich vooral op de momenten waarop je hond stress ervaart. Indien >85% van de bijnieren niet meer werken, ontstaat een levensbedreigende situatie. De hond raakt in shock. Dit herken je aan sloomheid, niet meer reageren op prikkels en koude poten. Ga in dit geval direct naar de dierenarts. Een adequate behandeling is vaak snel effectief en heeft een goede uitkomst. 

Diagnose

De dierenarts stelt de diagnose op basis van een uitgebreid bloedonderzoek. In het bloedonderzoek wordt bij 70% van de honden een afwijkende zoutbalans gevonden. Zo is het natrium vaak laag en het kalium hoog. Hierdoor treedt veel vochtverlies op, waardoor daarnaast uitdrogingsverschijnselen zichtbaar worden. Ook vindt de dierenarts in het bloed vaak verhoogde nierwaarden, een verlaagd eiwit en suiker & bloedarmoede.

Bij 30% van de honden is sprake van de atypische vorm. Bij de atypische vorm worden geen afwijkingen gevonden in de zoutbalans. Hierdoor is deze ziekte lastiger om op tijd op te merken. 

Voor een definitieve diagnose is het daarnaast belangrijk om enkele hormonen in het bloed te meten (cortisol, aldosteron, ACTH en renine). Indien een laag cortisol wordt gevonden, besluit de dierenarts om een aanvullende test uit te voeren (ACTH-stimulatie test). Bij deze test wordt je hond vaak een dagdeel opgenomen in de kliniek. Bij aanvang wordt er bloed afgenomen. Vervolgens wordt een bepaald hormoon toegediend en na 60 minuten wordt opnieuw bloed afgenomen. Treedt er geen stijging op van het cortisol? Dan is de diagnose van de ziekte van Addison bevestigd. 

Behandeling

De behandeling dient zo snel mogelijk te worden gestart. De behandeling bestaat uit het toedienen van een infuus en het geven van prednison-achtige medicijnen. Honden met de ziekte van Addison knappen in dit geval vaak snel op.

De vernietiging van de bijnieren is helaas onomkeerbaar. Dit betekent dat je hond zijn/haar hele leven deze hormonen moet innemen. Dit zijn tabletten (en/of injecties) die dagelijks toegediend moeten worden. Er mag geen enkele dag worden overgeslagen, aangezien dit weer kan leiden tot een snelle achteruitgang. De behandeling bestaat uit:

• Cortison of prednisolon tabletten (2x daags toedienen) &
• Fludrocortison tabletten (2x daags toedienen) of Zycortal® injectie (1x per 28 dagen)

Na het starten van de behandeling is het noodzakelijk om de juiste dosering af te stellen. Dit vindt plaats met behulp van een lichamelijk onderzoek en bloedonderzoek. Indien de dosering te hoog is ontstaan verschijnselen van de ziekte van Cushing. Hierdoor wordt je hond kaal, hijgerig en drinkt veel. Indien dit het geval is moet de dosering worden verlaagd.

Het is belangrijk om stressvolle situaties zo veel mogelijk te vermijden.  Stress zorgt er namelijk voor dat er meer medicijnen nodig zijn voor een stabiele gezondheid. Dit dient altijd in overleg plaats te vinden met de dierenarts.

Prognose

De prognose is goed indien tijdig een behandeling wordt ingesteld. Het is wel noodzakelijk om dagelijks de medicijnen toe te dienen. In dit geval kan je hond hier heel goed oud mee worden. 

Kosten

De kosten voor het stellen van de diagnose zijn lastig om te definieren. Dit komt omdat de diagnose een uitdaging is om vast te stellen. De symptomen beginnen aanvankelijk heel mild en wijzen niet direct op een bijnierprobleem. Daarom worden in eerste instantie vaak overige oorzaken uitgesloten. De kosten varieren tussen de 200-800 euro. Na het stellen van de diagnose is het belangrijk levenslang medicatie te geven. Deze medicatie wordt op basis van bloedonderzoeken op de juiste dosering ingesteld. De controles hiervoor zijn jaarlijks terugkerende kosten.