Niesziekte bij de kat

“Niesziekte bij de kat” is geschreven door Wietske Scholten

Wietske is al meer dan 7 jaar dierenarts voor gezelschapsdieren. Met veel passie en liefde heeft ze het leven van duizenden huisdieren verbeterd. Nu wil ze haar kennis graag delen met alle baasjes van Nederland en België, zodat het leven van hun hond, kat of konijn nog leuker en beter word. Heb je vragen over de gezondheid of gedrag van je huisdier? Boek een consult met de dierenarts in via de website om betrouwbaar, betaalbaar en goed advies te krijgen voor jouw huisdier.

Inleiding

Niesziekte komt regelmatig voor bij kittens en volwassen katten. Het is erg besmettelijk, waardoor vaak meerdere kittens in het nest hiervan last krijgen. Drie groepen katten lopen een groter risico: ongevaccineerde katten, katten met een lage weerstand of in katten die in grote groepen leven. Door het inenten van je kat wordt de kans klein dat jouw kat ziek wordt van niesziekte. Op dit moment wordt maar een kwart van de katten in Nederland gevaccineerd voor niesziekte. Daardoor komt deze ziekte nog steeds regelmatig voor.

Inhoudsopgave ‘Niesziekte bij de kat’

1. Wat is niesziekte?
2. Symptomen
3. Diagnose
4. Behandeling
5. Prognose
6. Kosten
7. Voorkomen
8. Conclusie

Wat is niesziekte?

Niesziekte is een aandoening van de voorste luchtwegen bij de kat. Het is een infectieuze aandoening en wordt veroorzaakt door een virus of bacterie.

• Feline Calici Virus (FCV)
• Feline Herpes Virus (FHV-1)
• Bordetella bronchiseptica (bacterie)
• Chlamydophila felis (bacterie)
• Mycoplasma (bacterie)

In 90% van de gevallen is de oorzaak van niesziekte het Feline Herpes Virus of het Feline Calici Virus. De andere ziekteverwekkers komen veel minder vaak voor. Als jouw kat eenmaal een herpesinfectie heeft opgelopen komt zij daar nooit helemaal van af.

Symptomen bij niesziekte

Niesziekte komt bij alle leeftijden voor. Het is zeer besmettelijk. Bij jonge dieren of dieren met een verminderde weerstand zijn de symptomen heftiger. Het tast vooral de slijmvliezen van de voorste delen van de luchtwegen aan. Het ziekteverloop is aanvankelijk acuut, maar kan bij een deel van de katten tot een chronische aandoening lijden. Afhankelijk van de ziekteverwekker zie je de onderstaande symptomen.

In acute gevallen zie je dat door de ontwikkeling van zweertjes jouw kat erg kwijlt en moeite heeft met eten. Daarnaast moet een kat het eten ruiken om aangezet te worden om te eten. In het geval van het Feline Herpes Virus zit de neus zo vol met snot, dat het eten niet meer geroken wordt. Ook zorgt de koorts en benauwdheid voor een verminderde eetlust en sloomheid. Hierdoor valt jouw kat af en verzwakt. In heftige gevallen leiden deze symptomen uiteindelijk tot een longontsteking.

In chronische gevallen zie je de gevolgen van de heling van de zweertjes. De zweertjes plakken tijdens het herstel aan elkaar. Hierdoor vernauwd de neusgang en traanbuis en/of vergroeien de bindvliezen van het oog aan het hoornvlies.

Figuur 1: Zweren in de bek ten gevolge van het FCV en een oogontsteking ten gevolge van het FHV-1 (bron: Vetbook Science en Okapi Science)

Diagnose stellen

De diagnose wordt door de dierenarts gesteld op basis van het klinische beeld. Niesziekte heeft een kenmerkend verloop. Een neusswab wordt soms afgenomen voor aanvullend onderzoek. Hierop wordt een PCR test gedaan. Hiermee kan onderscheid worden gemaakt tussen de verschillende soorten ziekteverwekkers. Vind de neusuitvloeiing plaats uit één neusgat? Dan zijn oorzaken zoals een poliep of een vreemd voorwerp meer waarschijnlijk. Hiervoor zijn andere aanvullende onderzoeken nodig, zoals een rhinoscopie (kijkcamera via de neus).  

Behandeling van niesziekte

Helaas is het niet mogelijk om het virus te doden. Daarom richt de behandeling zich vooral op het verbeteren van de passage van de luchtwegen en het bestrijden van de koorts.

1. Antibioticum
2. Koortsverlager/pijnstiller
3. Neusdruppel
4. Oogdruppel/oogzalf
5. Infuus
6. Dwangvoeren
7. Anti-virale middelen
8. Voedingssupplementen
9. Hygiene optimaliseren

Antibioticum

Een antibioticum werkt alleen tegen een bacterie. Het afweersysteem is druk bezig met het bestrijden van het virus. Hierdoor zien sommige bacteriën hun kans schoon om ook aan te grijpen op de slijmvliezen. Hierdoor verergeren de symptomen. In deze gevallen helpt een antiobioticum.

Koortsverlager / pijnstiller

Door het ontstaan van zweertjes in de bek en slokdarm verdwijnt de eetlust. De zweertjes zijn erg pijnlijk en veroorzaken koorts. Het gebruik van een pijnstiller (NSAID), zoals metacam, helpt om dit aan te pakken.

Neusdruppels

Een neusdruppel helpt om het snot op te lossen. Helaas zijn de neusgaten van een kat erg klein, waardoor het lastig is om een druppel toe te dienen die voldoende diep in de neusgang terecht komt. Dit medicijn is dan ook niet voor elke kat geschikt.

Oogdruppel / oogzalf

Het Feline Herpes Virus tast de slijmbekercellen van het oog aan en geeft kleine zweertjes op het hoornvlies. Dit is erg pijnlijk, waardoor je kat voortdurend zijn oogje dicht houdt. Een antibiotica houdende oogzalf (chloortetracycline of chlooramfenicol) of een kunsttraan geeft een verbetering van de symptomen.

Infuus

In ernstig gevallen is het nodig om extra vocht toe te dienen. Een infuus is hiervoor de makkelijkste manier. Hiervoor moet jouw kat wel opgenomen worden.

Dwangvoeren

Hoewel het erg pijnlijk kan zijn om te eten, is het wel belangrijk dat jouw kat blijft eten. Het kost immers veel energie om de infectie aan te pakken. Een kat moet elke dag eten, aangezien de lever anders schade ondervindt. Ondersteun jouw kat met eten, door natte voeding via een spuitje in te geven (bijvoorbeeld met Royal Canin Recovery).

Anti-virale middelen

In Nederland wordt nog weinig gebruik gemaakt van anti-virale middelen. Deze middelen doden het virus niet, maar verzwakken het virus wel. Hierdoor werkt je afweersysteem effectiever, waardoor je kat sneller herstelt.

Voedingsupplementen

In dit geval wordt L-lysine nog wel eens voorgeschreven. Dit is een vitaminepoeder, wat helpt om de weerstand te verhogen. Het is nooit wetenschappelijk aangetoond, maar sommige katteneigenaren zien er zeker een goed effect van.

Hygiëne optimaliseren

Was alle kleedjes en mandjes op 60 graden. Desinfecteer daarnaast alle oppervlakken met allesreiniger (bij Herpes) of alcohol (bij Calici) om de virussen in de omgeving te doden.

Prognose van niesziekte

De prognose is in de meeste gevallen gunstig. Na twee weken zijn de meeste symptomen verdwenen. Helaas verdwijnt het Feline Herpes Virus zelf nooit helemaal. Het virus verstopt zich in de zenuwknopen en bij een verminderde weerstand steekt hij de kop weer op. Het gedrag van het Feline Herpes Virus is te vergelijken met een koortslip van de mens. Ook bij deze aandoening flikkert het herpesvirus op wanneer de weerstand verlaagd is.

Kosten

De kosten voor het stellen van de diagnose zijn gebaseerd op een consult en indien nodig aanvullend onderzoek. Deze kosten varieren tussen de 80-250 euro. Aangezien niesziekte vaak wordt veroorzaakt door een herpesvirus (waar je kat nooit vanaf komt), keren de symptomen ieder jaar een paar keer terug. Een herhaling van het consult van de dierenarts is dan nodig om de ernst te beoordelen en andere oorzaken uit te sluiten. 

Voorkomen van niesziekte

Een groot deel van de katten hebben ooit te maken gehad met het Feline Herpes Virus. Soms verloopt de infectie zonder symptomen. Door het vaccineren van jouw kat verklein je de kans op een heftig ziekteverloop van het Feline Herpes Virus en Feline Calici Virus. Aangezien het Feline Herpes Virus altijd in het lichaam blijft is het belangrijk om te voorkomen dat de infectie weer opflikkert. Door jouw kat te vaccineren stimuleer je de slaapfase van het virus, waardoor hij niet ‘wakker’ wordt en opnieuw tot problemen leidt.

De meest voorkomende ziekteverwekkers van niesziekte zitten in de standaard jaarlijkse vaccinatie voor de kat. Een kat hoeft niet per se buiten te komen om een infectie op te lopen. Het Feline Calici Virus overleeft namelijk ruim 1,5 week in de omgeving, waardoor dit virus gemakkelijk via jouw schoen of jas in jouw huis terechtkomt.