Ontwormen bij de kat

“Ontwormen bij de kat” is geschreven door Wietske Scholten

Wietske is al meer dan 7 jaar dierenarts voor gezelschapsdieren. Met veel passie en liefde heeft ze het leven van duizenden huisdieren verbeterd. Nu wil ze haar kennis graag delen met alle baasjes van Nederland en België, zodat het leven van hun hond, kat of konijn nog leuker en beter word. Heb je vragen over de gezondheid of gedrag van je huisdier? Boek een consult met de dierenarts in via de website om betrouwbaar, betaalbaar en goed advies te krijgen voor jouw huisdier.

Inleiding

Elke kat zal tijdens het leven een keer te maken krijgen met een worminfectie. Er zijn verschillende wormen die lang niet altijd met het blote oog te zien zijn. Ruim 7% van de katten scheidt dagelijks duizenden wormeitjes uit per dag. Katten worden besmet via de ontlasting van andere katten, rauw vlees, vlooien of door het eten van prooidieren. Deze wormen kunnen ook bij mensen voor ongemak zorgen. Daarom is het belangrijk om regelmatig een wormenkuur aan je kat te geven.

Inhoudsopgave ‘Ontwormen bij de kat’

1. Welke wormen zijn er?
2. Symptomen
3. Hoe krijgt mijn kat wormen?
4. Hoe vaak moet ik mijn kat ontwormen?
5. Waarmee moet ik mijn kat ontwormen?
6. Bijwerkingen
7. Besmettelijk voor de mens?
8. Conclusie

Welke wormen zijn er?

Er zijn verschillende wormsoorten die bij de kat voorkomen: haak-, spoel- en lintwormen. Deze wormen leven in het maagdarmkanaal. De longworm daarentegen leeft in de longen. De hartworm komt wel bij de kat voor, maar geeft zelden problemen. Tot slot is er nog de eencellige parasiet, genaamd Giardia. 

Symptomen

De symptomen die optreden zijn afhankelijk van het type worm waar de kat mee is besmet.

De spoelworm (Toxocara cati) komt het meeste voor bij de kat. De symptomen die voorkomen bij een worminfectie zijn niet altijd duidelijk zichtbaar. De wormen zijn te vinden in het braaksel en/of in de ontlasting. De volwassen wormen zijn geelwitte dunne slierten, tot wel 18 cm lang! Je kunt het uiterlijk vergelijken met een rubberen elastiekje. De eitjes en larven daarentegen zijn niet zichtbaar met het blote oog. Sommige katten hebben last van diarree en braken. De meeste katten tonen echter geen symptomen, maar scheiden wel wormpjes uit en besmetten dus de omgeving en andere katten.

Kittens hebben vaak een dik buikje, sloomheid, verminderde eetlust, slechte conditie en diarree. Daarnaast kunnen de larfjes zich verstoppen in het lichaam van de kat en bij een verminderde weerstand weer wakker worden. Dan kunnen ze wel problemen zorgen.

De lintworm (Dipilidium caninum) is een platte, witte worm, waarvan je kleine witte segmentjes rond de anus kunt zien. Dit geeft veel jeuk aan de anus. Gewichtsverlies treedt zelden op. De lintworm wordt voornamelijk overgedragen via vlooien. Daarnaast krijgt een kat de lintworm via het eten van rauw vlees of prooidieren (muizen, ratten, konijnen).  

De vossenlintworm (Echinococcus) wordt overgedragen via de vos. De vos scheidt eitjes uit, die vervolgens door kleine knaagdieren worden opgegeten. Als een kat in contact komt met deze kleine knaagdieren of de ontlasting van de vos, kan zij ook deze worm opnemen. Deze worm is ook besmettelijk voor de mens. Bij de kat komt deze worm zelden voor. Je ziet in dit geval nagenoeg geen symptomen.

De longworm (Aelurostrongylus abstrusus) wordt overgedragen via het eten van slakjes en kikkers. Als de kat deze dieren opeet kan zij besmet raken. De larven gaan dan via de darmwand en bloedbaan naar de longen. Het geeft zelden symptomen. In ernstige gevallen wordt benauwdheid, braken, verminderde eetlust en hoestklachten gezien.

Figuur 1: Spoelwormen bij de kat. Bron: www.licg.nl

Hoe krijgt mijn kat wormen?

Een volwassen kat loopt een besmetting op door contact met besmette ontlasting, het eten van rauw vlees & vlooien of het eten van prooidieren. Kittens krijgen hun wormpjes via de moedermelk overgedragen. Een wormeitje wordt opgenomen uit de omgeving en ontwikkelt zich tot een larfje, en vervolgens een volwassen worm. Dit vindt plaats in de dunne darm. De larfjes kunnen uit de darm naar andere organen trekken om daar vervolgens in winterslaap te gaan of zij worden uitgescheiden via de ontlasting.

Figuur 2: Saartje wil haar baasje bedanken met een muis. Katten die muizen en vogeltjes vangen dienen minimaal 4x per jaar ontwormd te worden.

Hoe vaak moet ik mijn kat ontwormen?

In het behandelschema wordt onderscheid gemaakt op basis van de leeftijd van de kat en haar leefomgeving. 

Volwassen katten: Volwassen katten die buiten komen dienen vier per jaar ontwormd te worden. Voor binnenkatten volstaat een ontworming van 1-2x per jaar.  Voor kittens geldt een ander schema. Bijna alle kittens worden namelijk in de baarmoeder en via de moedermelk besmet met de spoelworm. Daarom is het belangrijk om kittens in het begin vaker te ontwormen.

Kittens: De ontworming van kittens start vanaf een leeftijd van 3 weken. Vervolgens is het verstandig om de ontwormingskuur op een leeftijd van 5, 7 en 9 weken te herhalen. Indien je kitten 12 weken oud is, is het verstandig om vanaf dit moment 1x per maand te ontwormen. Hiermee ga je door totdat een leeftijd van 6 maanden is bereikt. Vanaf dan volstaat 4x ontwormen per jaar (buitenkat) of 1-2x per jaar (binnenkat).

Figuur 3: Ontwormingsschema van de kat.

Waarmee moet ik mijn kat ontwormen?

Zorg ervoor dat je een wormenkuur kiest die werkzaam is tegen verschillende soorten wormen. Koop een wormenkuur bij de dierenarts of dierenwinkel. Gebruik één of een combinatie van de volgende werkzame stoffen: milbemycine en praziquantel. Milbemax® en Panacur® zijn veel gebruikte ontwormingsmiddelen bij de kat. Indien jij je kat ontwormd, is het mogelijk dat je kat hierdoor 2-3 dagen diarree krijgt. Dit ontstaat als reactie op wormpjes die dood gaan door de wormenkuur. Dit is normaal en herstelt meestal vanzelf.

Figuur 4: Er zijn verschillende middelen om je kat te ontwomen (tablet, pasta, pipet).

Bijwerkingen

Voor elk medicijn geldt dat ieder dier hier verschillend op reageert. Ontwormingsmiddelen kennen overwegend weinig bijwerkingen. Mocht dit toch het geval zijn, dan zie je verschijnselen zoals braken, diarree, een verminderde eetlust en jeuk.

Besmettelijk voor de mens

De spoelworm en de vossenlintworm kunnen ook bij de mens tot problemen leiden. Gelukkig komt dit maar zelden voor en betreft het voornamelijk mensen met een verminderde weerstand en kinderen. De symptomen kunnen zich dan uitten in misselijkheid, hoesten, braken, huiduitslag, oog- en buikpijn.

Toxocara cati dient niet verward te worden met Toxoplasma gondii. Toxocara is namelijk een spoelworm en met het blote oog zichtbaar. Toxoplasma is daarentegen een eencellige parasiet en niet met het blote oog zichtbaar. Toxoplasma wordt overgedragen via de ontlasting van de kat. Meer dan 50% van de jonge katten is ooit besmet geweest met Toxoplasma. Vaak toont de kat geen symptomen. Alléén in deze periode scheiden ze duizenden eitjes uit. Vaak bouwen zij daarna een levenslange afweer hiervoor op en is er geen Toxoplasma in de ontlasting meer aanwezig.

De helft van de mensen in Nederland hebben ooit een Toxoplasma infectie doorlopen (zonder dit bewust mee te maken). Als een zwangere vrouw nog nooit deze infectie heeft doorlopen en besmet raakt tijdens haar zwangerschap, leidt dit blindheid of abortus van de ongeboren vrucht.

Advies:

• Laat jouw partner dagelijks de kattenbak verschonen of gebruik handschoenen. De eitjes worden na 2-3 dagen infectieus, dus door dagelijks de bak schoon te maken voorkom je dat de eitjes besmettelijk worden voor de mens. Gebruik kokend water of stoom (met zeep).
• Vermijd tuinaarde
• Was je handen regelmatig met zeep
• Was groente en fruit goed af
• Vermijd het eten van rauwe producten (rauwe melk, rauwe kaas).